Öncelikle belirtmek gerekirse, yurtiçinde ve yurtdışına yapılan ticaretin güvenle gerçekleşmesi ve yük sahibinin ürününün varış adresine sigorta teminatı altında ulaşması için emtia nakliyat sigortası yapılır.

Nakliyat Emtia Sigortası Nedir?

Bu sigorta, ticari bir emtianın bir yerden başka bir yere taşınması esnasında karşılaşabileceği öngörülemeyen, ani, tesadüfi ve dışarıdan gelen rizikolara karşı yapılan sigorta türüdür.

Nakliyat Sigortası Poliçe Türleri Nelerdir?

1-Emtia ve Kıymet Nakliyatı Sigortaları

2-Nakliyeci Sorumluluk Sigortaları

a) Yurtiçi Nakliyeci Sorumluluk Sigortaları

b) CMR Sigortaları

c) Nakliyat Aracısı (Freight Forwarders’) Sorumluluk Sigortaları

d) Depocu Yasal Sorumluluk Sigortaları

3-Tekne Sigortaları

Taşıyıcı Sorumluluk Poliçeleri Nelerdir?

-CMR (Convention Marchandise Routier / Karayoluyla Uluslararası Mal Taşımacılığı Anlaşmasına İlişkin Sözleşme / Yurtdışı Taşıyıcı Sorumluluk)

-FFL (Freight Forwarder Liability / Nakliyeci Aracısı Sorumluluğu)

-Yurtiçi Taşıyıcı Sorumluluk

Taşımacılar, yükü teslim aldıkları andan, teslim edinceye kadar, taşıdıkları maldan kısmen veya tamamen kaybından ve meydana gelecek hasardan sorumludur. Elbette ki taşıyıcının kusurlu olması durumunda sorumlulukları söz konusudur.

Nakliyat Sigortasında Teminat Türleri Nelerdir?

Sıkça Karşılaşılan Bazı Nakliyat Hasarları Nelerdir?

-İstifleme ve Sabitleme Hataları

-Islanma Hasarları

-Ambalaj Yetersizlikleri veya Uygun Olmayan Paketleme

-Trafik Kazası ve Yangın

-Hırsızlık

-Eksiklik Hasarları (Nedeni Belli Olmayan)

Denizyolu Taşımalarında Meydana Gelen Kaza ve Tehlikeler

-Ağır hava şartları (fırtına, dalgalar tarafından sürüklenme, batma ),

-Karaya oturma

-Çatışma

Vb. sebeplerden kaynaklı olarak taşıma konusu emtianın hasara uğraması söz konusu olabilmektedir.

Yükün İstiflenmesi Nasıl Olmalıdır?

Sigorta konusu malın ambalajının kurallara uygun olması, istif ve ambalajının taşımaya ve elleçlemeye dayanıklı olarak gerçekleşmesi gerekir. Çünkü Emtia Nakliyatı Sigortası Genel Şartlarında, istif ve ambalaj yetersizliğine bağlı olarak meydana gelen hasarlar, sigortanın kapsamı dışında kalır.

Poliçedeki Önemli Genel İstisnalar

-Sebebi belirsiz her türlü eksiklikler

-Aşırmalar

-Sigortalının kasti hareketine yüklenebilen zıya, hasar veya masraf,

-Sigortalı şeyin olağan akması, olağan ağırlık veya hacim kaybı ya da olağan aşınma ve yıpranması,

-Sigortalı şeyin ambalajlama veya hazırlanmasındaki yetersizlik ya da uygunsuzluğun neden olduğu zıya, hasar veya masraf,

-Sigortalı şeyin gizli kusuru veya niteliğinin neden olduğu zıya, hasar veya masraf,

-Temin edilmiş bir rizikodan ileri gelse dahi yakın nedeni gecikme olan zıya, hasar veya masraf.

Nakliyat Hasarında Sigortacı Nelere Dikkat Eder?

Hasar dosyası için atanan, konusunda uzman olan sigorta eksperi, hasar dosyasına ilişkin olarak hazırladığı tazminat hesaplama tablosunu veya dosya red olacak ise eksper raporunu sigorta şirketine iletir. Akabinde sigorta şirketi de aşağıda gerekli gördüğü hususları inceleyerek nihai kararı vererek dosyayı kapatacaktır. Onaylanan hasar dosyası için ödeme günü verilecek veya dosya red olmuş ise sigortalıya gerekçesiyle bilgi verilecektir.

İlgili sigorta şirketinin, hasar müdürlüğü tarafından, yaşanan hasar dosyasına ilişkin olarak aşağıdaki hususlar kontrol edilir.

-Poliçe tanzim tarihi hasar tarihinden önce mi?

-Poliçe başlangıç ve bitiş tarihi uygun mu?

-Taşınan yük sigorta konusuna uygun mu?

-Poliçedeki sigorta bedeli ile sigorta değeri uygun mu?

-Sevkiyat başlangıç ve bitiş yeri taşımayı kapsıyor mu?

-Eksik veya Aşkın Sigorta var mı?

-Muafiyet var mı ve düşülmüş mü?

-Poliçe kapsamında mı?

-Özel şart var mı?

-Rücu var mı?

Nakliyat Sigortası Hasarında Zorunlu Olan Genel Evraklar Nelerdir?

-Emtia faturası

-Konşimento/ Sevk İrsaliyesi/ Taşıma İrsaliyesi

-Gümrük beyannamesi

-Hasar tutanağı

-Hasar/Rücu talebi / İhtarname

-Kaza/yangın/hırsızlık hasarlarında resmi mercilerce düzenlenmiş tutanak

-Hasara ait fotoğraflar (yükleme / tahliye)

Hasar Türüne Göre Gerekli Olan İlave Evraklar Nelerdir?

-Yangın hasarlarında; itfaiye raporu,

-Sel, fırtına hasarlarında; meteoroloji raporu,

-Kaza hasarlarında; ehliyet, ruhsat, kaza tespit tutanağı, görgü tespit tutanağı, alkol raporu,

-Hırsızlık hasarlarında; polis, jandarma veya savcılık ifade tutanakları, çalınan malın akıbet bildirimi,

-Eksiklik hasarlarında; hasara konu emtia gemiyle gelmiş ise yükleme ve tahliyeye ilişkin draft survey raporları, kantar tartım fişleri, gözetim raporu,

-Depo (sorumluluk) hasarlarında; malın depoya giriş kayıt belgesi, hasar forklift darbesiyle meydana gelmiş ise forklift ruhsatı, forklifti kullanan kişinin operatörlük belgesi ve çalıştığı firmanın tespiti için sigorta bildirim belgesi,

-Özel yük taşıma hasarlarında; özel yük taşıma izin belgesi

CMR ve Yurtiçi Taşıyıcı Mali Mesuliyet Poliçeleri Bakımından Sorumluluk Limitleri?

Karayolu taşımalarında (yurtiçi-yurtdışı) taşıyıcının ödeyeceği tazminat, kilogram başına 8.33 SDR (Special Oravving Right–Özel Çekme Hakkı) ile sınırlıdır. Tazminat malın brüt ağırlığının kg. başına 8.33 hesap birimini aşmayacaktır.

Gönderinin tamamı değerini kaybetmişse tamamının, gönderinin bir kısmı değerini kaybetmişse, değerini kaybeden kısmının, net olmayan ağırlığının her bir kilogramı için 8,33 Özel Çekme Hakkını karşılayan tutar.

Hasar Örnekleri (SDR)

İtalya’dan Türkiye’ye karayolu ile ithal edilen 16.400 kg ağırlığındaki ve 412.800 Euro değerindeki tekstil üretim hattı ve ekipmanları emtiası araç şoförünün kusuruna bağlı olarak gerçekleşen tek taraflı kaza sonucunda, nakil aracının devrilmesi nedeniyle tamamen hasarlanmıştır.

-Emtia Nakliyatı Sigortacısı mal bedelini sahibine ödemiş ve taşıyıcıya rücu etmiştir.

Taşıyıcının CMR sigortası poliçesinde her bir hasar ve olay başında 600 Euro tenzili muafiyet uygulanacağına dair özel şart vardır.

Bu durumda söz konusu hasar CMR sigortası kapsamında mıdır? Teminat kapsamında ise, ödenecek tazminat tutarı nedir?

(1 SDR= 1.24 Euro)

Cevap

Yaşanan olayda taşıyıcının sorumluluğu söz konusudur. Dolayısıyla hasar CMR Sigortası kapsamında değerlendirilmelidir.

CMR Konvansiyonu’na göre taşıyıcının brüt kg başına sorumluluğu 8.33 SDR ile sınırlıdır.

Buna göre;

-Tazminat Hesabı: 16.400 X 8,33X 1,24 (1 SDR = 1,24 Euro)

-Tazminat Hesabı: 169.399.Euro-600.Euro (Muafiyet)

-Ödenecek Tazminat Tutarı: 168.799.Euro olur.

Rücu Haklarının Korunmasında Alınacak Önlemler

-CMR /konşimento hasar notu düşülmesi

-Tutanakta Nakliyeci/sürücü imzasının alınması

-Tahliye öncesi hasar fotoğraflarının çekilmesi

-Teslimde tespit edilemeyen hasarların 7 gün (karayolu)-3 gün (denizyolu ile) içerisinde yazılı olarak bildirilmesi (TTK)

-İhtarname gönderilmesi-İhtarnamenin noter kanalıyla veya iadeli taahhütlü posta ile gönderilmesi gerekir.

Sorumluluk Poliçelerinde Hasar Ödemeleri

Sorumluluk poliçelerinden açılan hasar dosyalarında ödeme;

Emtia sahibinin muvafakati alınarak sigortalının hasarı tazmin ettiğine ilişkin belge ile sigortalıya ödenebilir.

Hasar Ödemesinde İstenen MASAK Evrakları

Ödeme tutarı, 185.000.TL üzerinde ise ödeme yapılacak firmanın MASAK evrakları ve imzalı ibraname talep edilir. MASAK girişi yapılmadan sigortalıya ödeme günü verilmemektedir.

Mali Suçlar Araştırma Komisyonu tarafından 2023 yılı için belirlenen parasal alt limit, 185.000.TL olup bu tutar üzerinde kalan tazminat tutarlarında, tüzel kişiler için güncel şirket evrakları talep edilmektedir.

İstenen evraklar;

-Vergi Levhası

-İmza Sirküleri

-Ticaret Sicil Gazetesi

-Faaliyet Belgesi

-İmza Yetkilisi Kimlik Belgesi

Hasar Örneği

Sigortalı tarafından polipropilen çuvallar içerisinde ithal edilen plastik hammadde emtiası, ana sevkiyat sonrasında Temmuz ayında antrepo sahasında açık alanda istif edilerek depolanmıştır. Bir süre sonra antrepodaki emtianın çuvallarının patladığı bildirilerek hasar ihbarında bulunulmuştur.

Yaptırılan ekspertiz sonucunda açık alanda depolanan özellikle istifin üst kısmında bulunan çuvalların patlamış olduğu belirlenmiş, antrepo işleticisinden bunun nedeni sorulmuş, mal sahibinin fiyatının daha uygun olması nedeniyle açık alanda depolatmayı tercih ettiği bilgisi alınmıştır.

Soru?

I.C.C. (A) şartları gereği, sigortalı emtiadaki hasar talebi karşılanmalı mıdır?

Cevap:

Torbalar harici bir etki olmaksızın yaz sıcaklarında açık havada bekletilmesi sonucu, güneş ışıklarının etkisiyle eriyerek patlamıştır. I.C.C. Klozlarında sigortalı tarafından yapılmak kaydıyla, sigorta edilen şeyin seferin olağan olaylarına dayanıklı olacak şekilde ambalajlanmaması veya hazırlanmaması sonucunda meydana gelecek hasarlar sigorta kapsamının dışında bırakılmıştır. Somut olayda malın açık alanda depolanmasının sigortalının tercihi olması sebebiyle, hasarın poliçe teminatı kapsamı dışında değerlendirilmesi uygun olacaktır.

Faydalanılan Kaynak: HDI Sigorta

#NakliyatSigortasıNedir

#NakliyatSigortasıTeminatTürleri

#YurtiçiTaşıyıcıSorumlulukSigortaları

#CMR

#FFL

#DepoSorumlulukSigortaları

#NakliyatSigortasıHasarları